آزمایش پروتئین کل، میزان پروتئین موجود در خون را اندازه‌گیری می‌کند و در مواردی مانند خستگی زیاد، اِدم یا هر گونه علائمی که حاکی از مشکلات گوارشی یا اختلالات مغز استخوان باشد، به‌عنوان مکملی برای درمان‌های اصلی است.
به گزارش بهداشت نیوز، آزمایش پروتئین کل توسط پزشک در صورت مشکوک‌شدن به موارد زیر درخواست می‌شود:
- تغییرات کبدی یا کلیوی
- بیماری‌های خود ایمنی
- سوء تغذیه
چه پروتئین‌هایی اندازه‌گیری می‌شوند؟
پروتئین‌ها ساختارهای بسیار مهمی برای عملکرد بدن هستند. آن‌ها بخشی از ساختار تمام سلول‌ها، اندام‌ها و بافت‌ها را تشکیل می‌دهند. همچنین در اشکال مختلف مانند آنزیم‌ها، حامل‌های مواد، مکمل‌ها و آنتی‌بادی‌ها یافت می‌شوند.
پروتئین‌های پلاسما عمدتاً در کبد سنتز می‌شوند، در حالی که آنتی‌بادی‌ها توسط سلول‌های لنفوئیدی در گره‌ها، مغز استخوان یا طحال سنتز می‌شوند. دو نوع پروتئین در پلاسما وجود دارد: آلبومین و گلوبولین. آلبومین به نسبت بیشتری وجود دارد و تقریباً 60 درصد از کل پروتئین را تشکیل می‌دهد و در کبد تولید می‌شود.
این پروتئین مسئول حفظ فشار اسمزی کلوئیدی است، بنابراین از نشت مایع از رگ‌های خونی به درون سلول‌های بینابینی جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، مسئول انتقال هورمون‌ها، ویتامین‌ها، مواد معدنی مانند کلسیم و سایر مواد است.
گلوبولین‌ها ۴0 درصد باقی‌مانده از کل پروتئین‌های خون را تشکیل می‌دهند. برخی توسط کبد و برخی دیگر توسط سیستم ایمنی (غدد لنفاوی، طحال و مغز استخوان) تولید می‌شوند. عملکرد آن‌ها انتقال مواد و مبارزه با عفونت‌ها است.
آزمایش پروتئین کل چگونه انجام می‌شود؟
آزمایش پروتئین کل با گرفتن نمونه خون وریدی انجام می‌شود. خلاف بعضی از موارد که برای آزمایش خون نباید چیزی بخورید، این مورد نیازی به ناشتا بودن ندارد.
پروتئین‌ها را می‌توان در مایعات بیولوژیکی دیگر مانند ادرار، مایع جنب یا مایع مغزی نخاعی نیز اندازه‌گیری کرد.
تست پروتئین کل، آلبومین و گلوبولین‌ها را اندازه‌گیری می‌کند. اگر هر گونه ناهنجاری در نتایج وجود داشته باشد، ممکن است آزمایش‌های بیشتری مانند الکتروفورز پروتئین سرم (تست ایمونوفیکساسیون) و آنتی‌بادی‌های کمی مورد نیاز باشد.
الکتروفورز پروتئین سرم گروه‌های مختلف گلوبولین‌ها را اندازه‌گیری می‌کند و آنان بسته به نوعشان در گروه‌های آلفا، گاما و بتا طبقه بندی می‌شوند.
تفسیر نتایج
نتایج به دست آمده برای هر شخص بر اساس سن، متفاوت است. در افرادی که ۳ سال یا بیشتر دارند، موارد زیر طبیعی در نظر گرفته می‌شود:
پروتئین کل: ۶ تا ۸ گرم در دسی لیتر.
آلبومین: ۳. ۵ تا ۵. ۲ گرم در دسی لیتر.
گلوبولین‌ها: ۲ تا ۴ گرم در دسی لیتر.
مقادیر کم پروتئین کل با موارد زیر مرتبط است:
- سوء تغذیه
- سرکوب سیستم ایمنی
- اختلالات خونی: مانند لوسمی
- سوءجذب روده: مانند بیماری سلیاک یا بیماری التهابی روده
- بیماری کلیوی: گلومرولونفریت و سندرم نفروتیک منجر به از دست دادن پروتئین توسط ادرار می‌شود
- بیماری شدید کبد: زمانی که پروتئین تولید نمی‌شود، مانند سیروز یا نارسایی کبد
- نارسایی احتقانی قلب: هنگامی که حجم پلاسما افزایش می‌یابد، غلظت پروتئین کم می‌شود
مقادیر بالای پروتئین کل را می‌توان در شرایط زیر یافت:
- کم آبی بدن: در این مورد، ممکن است به دلیل دریافت ناکافی یا استفراغ و اسهال، غلظت پروتئین پلاسما افزایش یابد
- بیماری‌های التهابی مزمن: لوپوس، آرتریت روماتوئید، هپاتیت ویروسی آمیلوئیدوز: تجمع غیرطبیعی پروتئین‌ها در اندام‌ها و بافت‌های مختلف
- اختلالات مغز استخوان: مولتیپل میلوما
- بیماری‌های گرانولوماتوز
علاوه بر مقدار پروتئین کل، نسبت آلبومین/گلوبولین نیز قابل ارزیابی است. اگر نسبت آن‌ها پایین باشد، منجر افزایش تولید گلوبولین می‌شود (مانند مولتیپل میلوما).
از سوی دیگر، اگر نسبت آن‌ها بالا باشد، منجر به کاهش تولید گلوبولین می‌شود (مانند لوسمی).
مهم است که در صورت به دست آمدن نتایج غیرطبیعی، آزمایش‌های بیشتری برای تعیین اینکه کدام پروتئین‌ها دارای مقادیر غیر طبیعی هستند، درخواست شود.
برخی از موارد را در نظر بگیرید:
تعدادی فاکتور در زندگی روزمره وجود دارد که می‌تواند بر نتایج آزمایش پروتئین کل تأثیر بگذارد:
- ورزش شدید
- فشار
- بارداری استفاده از داروها: استروئیدها، استروژن‌ها و داروهای ضد بارداری خوراکی می‌توانند سطح پروتئین را کاهش دهند
اگرچه کاهش سطح پروتئین ممکن است نشانه‌ای از سوء تغذیه شدید باشد، اما یک رژیم غذایی با پروتئین بالا سطح پروتئین کل خون را افزایش نمی‌دهد.
مجموعه نمونه بدون ریسک است و بیش از ۵ دقیقه طول نمی‌کشد. با این حال، اگر تکنسین تورنیکت را برای مدت طولانی رها کند، ممکن است منجر به بالا رفتن آلبومین شود.