آزمایشهای سازگاری هر بار که فردی نیاز به تزریق خون دارد بدان خاطر است که انواع زیادی از پلاسمای انسانی وجود دارد.
خون به چهار نوع عمده A ، B، O و Rh طبقهبندی میشود که با وجود یا عدم وجود آنتیژنهای A و B در گلبولهای قرمز خون تعریف میشوند. این چهار نوع عمده به دلیل اهمیتشان برای انتقال خون و تشخیص سازگاری اهدا کننده و گیرنده شناخته شدهترین انواع خون هستند. با این وجود، این چهار نوع تنها گروههای خونی نیستند. در واقع، تعداد آن بیش از ۳۰۰ نوع است.
به گزارش الپائیس، از آنجایی که هر فردی ویژگیهای فیزیکی را از هر دو والدین به ارث میبرد، گروه خونی او نیز متفاوت از فرد دیگری است. این موضوعی بسیار مهم است به ویژه برای کسانی که بیش از یک بار خون دریافت کردند، زیرا میتوانند آنتیبادیهایی علیه آنتیژنهای موجود در گلبولهای قرمز خونی که در گلبولهای قرمز خون خود بیمار وجود ندارند را تولید کنند.
این یک پاسخ ایمنی به آنتیبادیهایی است که برای بدن شما خارجی محسوب میشوند. این وضعیت منجر به ایجاد آنتیبادیهای “نامنظم” یا ضد گلبول قرمز میشود که نشاندهنده خطر قابل توجهی در انتقال خون است. خونی که به فرد دیگری تزریق میشود باید عاری از این آنتیژنها باشد تا هیچ واکنش نامطلوبی بین آنتیبادیهای خود بیمار و آنتیژنهای موجود در خون تزریق شده ایجاد نشود.
برای جلوگیری از این واکنشهای نامطلوب هر بار که بیمار نیاز به تزریق خون داشته باشد، یک ارزیابی سازگاری انجام میشود. خون بیمار برای تایید گروه خونی آزمایش میشود و سپس با نمونهای از گلبولهای قرمز خونی که قرار است تزریق شود مورد آزمایش قرار میگیرد.
برای تعیین این که آیا گیرنده انتقال خون دارای آنتیبادیهای نامنظم است یک نمونه خون در برابر گلبولهای قرمز واکنشپذیر با ترکیب آنتیژن شناخته شده آزمایش میشود. اگر این آزمایش واکنشی باشد به این معنی است که گیرنده انتقال خون دارای آنتیبادیهایی است که علیه یکی از آنتیژنهای موجود در سلولهای آزمایش شده واکنش نشان میدهند. سپس آنتیبادیهای موجود در پلاسمای گیرنده باید شناسایی شوند تا اهداکننده خون فاقد آنتیژنهای نامطلوب انتخاب شود. آنتیبادیهای نامنظم پس از مواجهه قبلی مانند بارداری قبلی یا تزریق خون در بدن ایجاد میشوند.
علاوه بر این، آنتیبادیهای نامنظم افراد دارای آنتیبادیهای ضد A یا آنتی B هستند که به طور طبیعی ایجاد میشوند که مهمترین آنتیبادیها در انتقال خون هستند، زیرا از پیش در پلاسمای ما وجود دارند. اگر به بیمار خون حاوی آنتیژنی داده شود که بدن او آنتیبادیهای طبیعی ضد A یا ضد B داشته باشد، یک واکنش انتقال خون همولیتیک فوری رخ میدهد. گلبولهای قرمز گیرنده پاره میشوند و باعث همولیز داخل عروقی میشوند که تخریب گلبولهای قرمز خون است و میتواند بسیار جدی باشد و حتی باعث مرگ شود.
برای جلوگیری از این واکنش، باید از همان گروه خونی یا یک نوع ABO سازگار در انتقال خون استفاده شود. برای مثال، فردی که دارای آنتیبادیهای نوع A و آنتیبادیهای B است، نمیتواند خون نوع B را دریافت کند، اما میتواند خون نوع O را دریافت کند، زیرا حاوی آنتیبادیهای ضد A یا ضد B طبیعی نیست.
در میان ۳۰۰ گروه خونی مختلف که پیشتر ذکر شد، برخی از انواع بسیار نادر و یک در هزار وجود دارند که اغلب تنها پس از انجام آزمایشهای سازگاری با اهدای خون تصادفی شناسایی میشوند. هنگامی که یک گیرنده خون دارای یک گروه خونی نادر است جستوجو در بانکهای خون برای اهدای خون سازگار انجام میشود.
معمولا هنگامی که فردی با گروه خونی نادر اقدام به اهدای خون میکند، آزمایشات اضافی برای شناسایی دقیق این ویژگیهای خاص انجام میشود. اهدای خون نادر تحت مراقبت ویژه قرار میگیرد. خون در دمای منفی ۸۰ درجه سانتیگراد در حالت انجماد نگهداری میشود بنابراین، آماده انتقال به هر نقطه از جهان است که مورد نیاز است.
پس از رسیدن به محل بیمار خون از حالت انجماد خارج میشود و برای انتقال آماده خواهد شد. اهداکننده نیز شناسایی میشود و در صورت نیاز به اهدای خون تازه از قبل با او تماس گرفته میشود. علاوه بر A، B، O و Rh پروفیلهای آنتی ژنی مورد تقاضا عبارتند از E و e، دافی a ، دافی b، Jka، Jkb، M، S و s که رایجترین گروههای خونی هستند، اما تعداد بیشتری از آن گروههای خونی از جمله تمام انواع نادر خونی وجود دارند.