پی‌آرپی یا پلاسمای غنی‌شده از پلاکت (Platelet-rich plasma (PRP)) امروزه به پزشکان برای درمان طیف وسیعی از مسائل پزشکی و زیبایی کمک می‌کند.
خون بدن از دو بخش کلی تشکیل شده است؛ نخست هماتوکریت که شامل سلول‌های خونی مانند گلبول‌های سفید، قرمز و پلاکت‌ها است. و سپس پلاسما که شامل آب و مواد محلول در آن مانند پروتئین‌ها، موادمعدنی، مواد غذایی و … است.
پلاسمای غنی‌شده با پلاکت در واقع خونی است که با قرار دادن در دستگاه سانتریفیوژ و چرخش با دور سریع، پلاسمای آن از سایر بخش‌های خون جدا می‌شود.
عملکرد اصلی پلاکت‌ها در خون ایجاد انعقاد است اما در این سلول‌ها فاکتورهای رشد سلولی وجود دارند که امکان ترمیم بافت و تسریع فرآیند بهبود آسیب‌دیدگی‌ها را پس از تزریق در نواحی تحت درمان فراهم می‌کنند.
در ابتدا از پی‌آرپی برای ترمیم عضلات استفاده شد اما باگذشت زمان در سایر ارگان‌ها مانند ستون فقرات و پوست و انواع بافت نرم مورد استفاده قرار گرفته است.
مفهوم و توصیف پلاسمای غنی‌شده از پلاکت با هماتولوژی آغاز شد. هماتولوژیست‌ها اصطلاح پی‌آرپی را در دهه ۱۹۷۰ برای توصیف پلاسمایی با تعداد پلاکت بالاتر از خون محیطی را رایج کردند.
در ابتدا از آن به عنوان محصول انتقال خون برای درمان بیماران مبتلا به ترومبوسیتوپنی استفاده می‌شد. اما امروزه پی‌آرپی در بسیاری از حوزه‌‌های پزشکی کاربرد دارد.
درمان با پی‌آرپی
پلاسمای غنی‌شده از پلاکت دارای بیشترین تاثیر در درمان کشیدگی یا پیچ خوردگی مزمن رباط‌ها و تاندون‌ها در شرایطی است که سایر روش‌های درمانی محافظه‌کارانه تاثیر درمانی مناسب برای درمان و رفع مشکل نداشته باشند.
موارد شایع کاربرد پی‌آرپی :
- آسیب‌دیدگی‌های عضلات
- آسیب‌دیدگی‌های تاندون‌ها
- آرتروز مفاصل
- سندروم‌های گیرافتادگی عصب همچون سندروم تونل کارپال
همچنی یکی از کاربردهای مهم پی‌آرپی بهبود زخم است. اخیرا، متخصصان زنان و زایمان دریافته‌اند که استفاده از این روش برای بستن برش‌ها پس از سزارین، به تسریع بهبودی کمک زیادی می‌کند.
درمان با استفاده از پلاسمای غنی‌شده از پلاکت نتایج شگرف و بلندمدتی دارد. مدت زمان لازم برای مشاهده نتایج این درمان بستگی به ناحیه آسیب‌دیده و مقدار آسیب‌دیدگی دارد. به‌طور میانگین، اکثر افراد بهبود در شرایط بیماری خود را به صورت کاهش درد یا بهبود عملکرد با گذشت چهار تا شش هفته از تکمیل درمان مشاهده خواهند کرد.
در درمان پی‌آرپی معمولاً عوارض جانبی روی نمی‌دهد؛ مواردی نظیر ایجاد حساسیت، درد یا خونریزی در محل‌های تزریق از عوارض محتمل این درمان هستند که البته بسیار نادرند. بیشتر افرادی که پی‌آرپی انجام می‌دهند، می‌توانند بلافاصله بعد از درمان، به انجام کارهای روزمره خود مشغول شوند.